KARDEŞ ODALARIN GÜNDEMİ: "BASRA KÖRFEZİ’NDEN TÜRKİYE’YE KALKINMA YOLU PROJESİ"

Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ndeki Oda ve Borsaları ziyareti çerçevesinde Erzurum’a gelen Rize Ticaret ve Sanayi Odası (RTSO) Yönetim Kurulu Başkanı ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Yönetim Kurulu Üyesi Şaban Aziz Karamehmetoğlu başkanlığındaki Rize TSO heyeti, ilk olarak ETSO’yu ziyaret etti. Rize TSO heyetini ETSO’da Meclis Başkanı Gökhan Yılmaz, Yönetim Kurulu Başkan Vekili Serhat Kılıç, Yönetim Kurulu ve Meclis üyeleri karşıladı. Yönetim Kurulu Salonu’nda gerçekleşen ziyarette iki heyet üyelerinin tanışmalarının ardından konuşan ETSO Meclis Başkanı Gökhan Yılmaz, Rize TSO heyetini Erzurum’da ağılamaktan duyduğu memnuniyeti dile getirerek, iki şehrin iş dünyası arasındaki ilişkileri daha üst seviyelere çıkarmak için gayret gösterecekleri vurguladı.
ETSO Yönetim Kurulu Başkan Vekili Serhat Kılıç ise, Erzurum TSO ve Rize TSO’nun geçmiş yıllarda da önemli çalışmaları birlikte yürüttüğünü kaydederek, “Rize’nin değerli iş insanlarını şehrimizde görmek bizi ziyadesiyle memnun etti. İnşallah önümüzdeki dönemde bu çalışmalarımıza yenilerini eklemek için daha yoğun bir çabanın içerisinde olacağız. Birlikte düzenleyeceğimiz bu ve benzeri toplantıların, şehirlerimizin kalkınması ve gelişmesi adına yapılacak çok önemli çalışmalar olduğuna yürekten inanıyorum” dedi.
Ziyarette daha sonra konuşan Rize TSO Yönetim Kurulu Başkanı ve TOBB Yönetim Kurulu Üyesi Şaban Aziz Karamehmetoğlu da, Erzurum’da iş dünyasının temsilcileriyle bir arada olmaktan mutluluk duyduğunu ifade ederek, Erzurum ve Rize’nin tarihi, ticari ve kültürel anlamda köklü bir birlikteliğinin olduğunu ifade ederek, her iki şehrin geleceğini etkileyecek projeleri birlikte yürütme kararlılığında olduklarının altını çizdi.
Ziyarette daha sonra ETSO Yönetim Kurulu Başkan Vekili Serhat Kılıç, Rize TSO Yönetim Kurulu Başkanı ve TOBB Yönetim Kurulu Üyesi Şaban Aziz Karametmetoğlu’na, Meclis Başkanı Gökhan Yılmaz da Rize TSO Meclis Başkanı Ahmet Arif Mete’ye ziyaretin anısına, plaket ve ETSO Tarihi Kitabı ile Erzurum’un coğrafi tescilli ürünlerinden Oltu taşı tespih ve ehram ürünlerinden oluşan bir hediye seti takdim ettiler. Rize TSO Yönetim Kurulu Başkanı ve TOBB Yönetim Kurulu Üyesi Şaban Aziz Karametmetoğlu da ETSO Yönetim Kurulu Başkan Vekili Serhat Kılıç’a, Rize TSO Meclis Başkanı Ahmet Arif Mete de ETSO Meclis Başkanı Gökhan Yılmaz’a plaket ve Rize’nin özel çaylarından hediye etti.

Ortak Meclis Toplantısı yapıldı
Yönetim Kurulu Salonu’ndaki ziyaretin ardından iki Oda heyetleri, ETSO tarafından düzenlenen, ‘Basra Körfezi’nden Türkiye’ye Kalkınma Yolu Projesi’ Bilgilendirme ve Ortak Basın Açıklaması programına katıldı. ETSO Konferans Salonu’nda gerçekleştirilen program saygı duruşunun ardından İstiklal Marşı’nın okunmasıyla başladı. Ortak Meclis Toplantısı öncesinde, Rize TSO Yönetim Kurulu Başkanı ve TOBB Yönetim Kurulu Üyesi Şaban Aziz Karamehmetoğlu, ETSO Yönetim Kurulu Başkan Vekili Serhat Kılıç, ETSO Meclis Başkanı Gökhan Yılmaz ve Rize TSO Meclis Başkanı Ahmet Arif Mete’den oluşan divan teşekkül etti.
ETSO Meclis Başkanı Gökhan Yılmaz’ın yaptığı açış konuşmasıyla başlayan programda daha sonra ETSO Yönetim Kurulu Başkan Vekili Serhat Kılıç bir konuşma yaptı. Konuşmasında, “İş dünyasının temsilcileri olarak, Doğu Anadolu ve Doğu Karadeniz bölgelerindeki yatırım ortamının ve ticari hayatının gelişmesi için çaba göstermek en önemli önceliğimizdir” diyen ETSO Başkan Vekili Serhat Kılıç şunları söyledi:
“Ulusal ve uluslararası alandaki ticari ve sınai gelişmelerin takibini yapmak ve iş insanlarımıza bu konularda destek vermek ve deneyimlerimizi paylaşmak ortak hedefimizdir. Üyelerimize katma değer sağlamak amacıyla müşterek projeler yürütmek, bilgi, teknik ve idari destek vermemiz konusunda kararlıyız.
Önümüzdeki dönemde, firmalarımıza yeni ufuklar açmak, onlara öncü olmak, ürettikleri ticari ürünleri sergilemek ve yeni pazarlar oluşturmak amacıyla Rize ve Erzurum’da yeni fuar ve organizasyonlar düzenlemek için gayret göstereceğiz.”
Erzurum ve Rize’nin ticari birlikteliğinin köklü bir geçmişe dayandığını belirten Kılıç, konuşmasında şu ifadelere yer verdi:
“Şöyle ki, Tarihçi Prof. Dr. Murat Küçükuğurlu’nun kaleme aldığı ve yakın zamanda Odamız tarafından baskısı yaptırılan ‘ETSO Tarihi kitabında Rize’den getirilen has keten kumaşının Erzurum’dan İran’a ihraç edildiği belgelenmiştir. İki güzide şehrimizin ticaretinin gelişmesi ve Ovit Tüneli Projesi’nin hayata geçirilmesi için geçmişte odalarımız her iki ilde ortak meclis toplantıları düzenleyerek bu projenin nihai hedefine ulaşması için çaba göstermişti. Bu konudaki emeklerinden dolayı, eski Oda Başkanımız Muammer Cindilli’ye, iş adamı Tahsin Bayramoğlu’na ve dönemin Rize TSO Başkanı Ömer Faruk Ofluoğlu ve Başkan Yardımcısı Şaban Aziz Karamehmetoğlu’na teşekkür ediyorum.”

“Önemli ulaşım projeleri bir an önce hayata geçirilmeli”
Erzurum-İspir Karayolu üzerindeki Dallıkavak ve Kırık Tünelleri ile Erzurum-Bingöl Karayolu bağlantısı ve Çirişli Tüneli projelerinin bir an önce hayata geçirilmesinin büyük önem taşıdığını vurgulayan Kılıç, “Erzurum'u Rize'ye bağlayan çift tüplü 14 kilometrelik Ovit Tüneli’nin yanı sıra, 2024’te tamamlanması beklenen 30 kilometrelik Erzurum-İspir yolu bağlantısı ve Dallıkavak Tüneli, 15,8 kilometrelik Erzurum-İspir Yolu bağlantısı ve Kırık Tüneli, 78,6 kilometre uzunluğundaki Erzurum-Bingöl karayolu bağlantısı ve Çirişli Tüneli bu güzergahın ulaşım konusunda en önemli projeleridir. Bu güzergahın ulaşım konusundaki en önemli avantajı ise; toplam mesafede 35 kilometrelik bir kısalma ve zamandan büyük bir tasarruf sağlamasıdır. Sayın Ulaştırma Bakanımızın bu konuyla ilgili yapmış olduğu sunumda, Bingöl-Erzincan-Trabzon güzergahından bahsetmişti. Ancak sözü edilen bu güzergahın, hem maliyet hem de mesafe açısından rantabl olmadığını düşünüyoruz” diye konuştu.

Basra Körfezi’nden Türkiye’ye, Kalkınma Yolu Projesi’nin Önemi
Sözü edilen güzergahın Fırat Nehri geçişi mecburiyetinden kaynaklı yeniden yapılacak köprüler ve bağlantı yollarının arazi yapısından dolayı toplam maliyeti oldukça artıracağını öngördüklerini anlatan Kılıç şunları söyledi:
“Bu sebeple, şimdi sizlere bu konudaki düşüncemizi paylaşmak istiyorum. Asya ve Orta Doğu ülkelerini, Çin'den Pakistan Gıwadar Limanı'na, oradan Basra Fav Limanı'na ve Türkiye üzerinden Avrupa'ya ulaştıracak 'Kalkınma Yolu Projesi'nin, hem daha az maliyetli hem de daha hızlı tamamlanacağı kanaatindeyiz. Rusya’nın Şubat 2022’de Ukrayna ile savaşa girmesiyle, Avrupa Birliği’nin Rusya’ya yaptırım uygulamıştır. Avrupa’nın, Katar ve Irak gazına ihtiyacının gündeme gelmesi de bu koridorun yani “Kalkınma Yolu Projesi”nin önemini iyice artırmıştır. İsrail’in Filistin’e savaş açması nedeniyle de; son G20 zirvesinde açıklanan, Hindistan’dan başlayıp, İsrail ve Yunanistan üzerinden Avrupa’ya ulaşması planlanan koridorun sıkıntıya girdiği görülmektedir. Bölgesel bu problemler, güvenli liman Türkiye’siz hiçbir projenin gerçekleşmeyeceğinin kanıtıdır. Sayın Cumhurbaşkanımızın, Rusya-Ukrayna savaşında, devam eden İsrail-Filistin savaşında ortaya koyduğu diplomatik temaslar ve arabuluculuk girişimleri ülkemizin bulunduğu coğrafyada yürüttüğü tarafsızlık ve barış politikası konusundaki hassasiyetinin ne kadar önemli olduğunu ortaya koymaktadır. Bizler iş dünyasının temsilcileri olarak; Sayın Cumhurbaşkanımızın yürütmüş olduğu bu sıkıntılı süreçlerde daima destekçisi olacağız.”

Projenin başlangıç noktası Basra Faw Limanı
Konuşmasında, “Rize Ticaret ve Sanayi Odamız ile istişarede bulunduğumuz Kalkınma Yolu Projesi'nin güvenli bir şekilde gerçekleşmesi ve iki Oda arasındaki ilişkilerimizi daha da üst seviyelere çıkarma konusunda kararlıyız” ifadelerini kullanan ETSO Başkan Vekili Serhat Kılıç, “‘Yeni İpek Yolu’ olarak tanımlanan Kalkınma Yolu Projesi, bin 200 kilometrelik demir yolu ve otoyol ile Türkiye’yi Basra Körfezi’ndeki Faw Limanı'na bağlayacaktır. Bu güzergâh; Irak'ın önemli şehirlerinden geçtikten sonra Türkiye ve Suriye’nin temas noktasından ülkemize girecektir. Güzergahın birinci rotası Mersin Limanı ile Akdeniz hattından geçerek, Güney Avrupa’ya bağlanacak. İkinci rotası ise Karadeniz’deki 15 bin groston kapasiteli Trabzon ve 60 bin groston kapasiteli Rize-İyidere Limanı’ndan Doğu Avrupa'ya devam etmesi planlanmaktadır. Ayrıca, Karadeniz üzerinden Doğu Avrupa’ya uzanan güzergahta; planlanan Habur- Trabzon Otoyolu Projesi’nde, daha rantabl olmasından dolayı, 60 bin groston kapasiteli Rize-İyidere Limanı tercih edilmelidir. Bu kapsamda, İyidere Limanı’na bağlanacak güzergah, Habur-Ovaköy Sınır Kapısı’ndan girerek Siirt-Bingöl-Erzurum hattından Rize’ye ulaşacaktır. İyidere Lojistik Limanı; genel kargo, dökme yük, konteyner yükü ve Ro-Ro taşımacılığı olmak üzere yılda toplam 13 milyon tonu aşkın kapasitesiyle Karadeniz havzasında büyük tonajlı gemilerin yeni adresi olacaktır. Erzurum olarak da, 1. ve 2. Organize Sanayi bölgelerimizin mevcut potansiyeli bizi de bu güzergahta avantajlı kılacaktır. Hali hazırda 1. Organize Sanayi Bölgesi’ndeki firmalarımızın üretim ve ihracat potansiyeli ile 2. Organize Sanayi Bölgesi’nin de tam anlamıyla devreye girmesiyle, Kalkınma Yolu Projesi'nde sanayicilerimize büyük fırsatların ortaya çıkacağına inancımız tamdır” dedi.
Bunlara ilaveten Zengezur Koridoru’nun da bu anlamda projeye önemli katkılar sunup, Karadeniz’deki limanlarımızı besleyecek ikinci bir güzergah olacağına inandıklarını söyleyen Kılıç, Erzurum ve Rize Ticaret ve Sanayi Odaları olarak sürecin takipçisi olacaklarını belirterek, bölge işadamlarının bu konudaki görüş ve katkılarını beklediklerini sözlerine ekledi.
Toplantıda, ETSO Yönetim Kurulu Başkan Vekili Serhat Kılıç’ın ardından Rize TSO Yönetim Kurulu Başkanı ve TOBB Yönetim Kurulu Üyesi Şaban Aziz Karamehmetoğlu konuştu.

Karamehmetoğlu: “Bölgelerimiz cazibe merkezi olma yolunda”
‘Basra Körfezi’nden Türkiye’ye Kalkınma Yolu Projesi’yle ilgili gündeme gelen ulaşım projelerinin ülkenin önemli projeleri olduğunu ifade eden Karamehmetoğlu, “Bunlar ülkemizin dolayısıyla bu güzergahın önemli projeleri. İnşallah kısa zamanda bu projeler gerçekleştiği zaman Doğu Karadeniz Bölgesi’nin en stratejik noktasında olacağız. Bölgelerimiz bir cazibe merkezi olma yolunda. Bir an önce her iki şehrimiz için büyük önem taşıyan OSB projelerinin tamamlanması gerekiyor. Her ne kadar dönemsel sıkıntılar yaşansa da Türkiye’de sanayicimizin, imalatçımızın, üyelerimizin yatırım iştahı devam ediyor. Bu da gerçekten sevindirici bir durum İnşallah böyle de devam eder diye de ümit ediyoruz” diye konuştu.

“Rize Ve Erzurum potansiyellerini iyi değerlendirmeli”
"Açıklanan kısa ve orta vadeli programlara baktığımızda ağırlıklı olarak ihracat odaklı bir durum söz konusu” diyen Karamehmetoğlu konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Rize’nin ihracat rakamlarına baktığımız zaman Erzurum’dan fazla ama aslında bu rakamlar ne Erzurum ne de Rize için yeterli olmadığını düşünüyoruz. Rize ve Erzurum potansiyellerini çok daha iyi değerlendirmeli. 1983/84 yıllarında Türkiye’nin ihracatı 2 milyar 600 milyon dolarken Erzurum’un ihracatının 400 milyon doların üzerindeydi. Erzurum’un bu potansiyeline yeniden kavuşması gerekiyor. İllerimizin sermaye yapıları belli Bölgelerimize yerli yatırımcılarımızın yanı sıra yabancı yatırımcıları da çekmek zorundayız. Yabancı yatırımcı bir yere gideceği zaman o şehirde muhatap olacağı kurumların arasındaki uyuma çok büyük önem veriyor. Özellikle yabancı yatırımcılar üniversite-sanayi işbirliğinin güçlü tesis edildiği şehirleri tercih ediyor. Bu sebeple şehirlerimizdeki üniversitelerle olan bağımızı daha güçlü kılmalı ve ortak projeler yürütmek zorundayız.”
Toplantıda konuşmaların ardından, Rize’nin ve İyidere Lojistik Merkezi’nin tanıtımıyla ilgili sinevizyon sunumu yapıldı. Toplantıda daha sonra Erzurum Ticaret ve Sanayi Odası ile Rize Ticaret ve Sanayi Odası arasında komşu oda/kardeş oda protokolü imzalandı.