SULTAN FATİH (AVNİ) VE ŞİİR.

Büyük Sultan Fatih Mehmet aynı zamanda "Avni" mahlâsıyla gazeller de yazan 80 şiirden oluşan divanı sahibi bir büyük şairdir. Galata dilberleri güzelleri için lirik bir gazelinde şöyle der: 
"Bir güneş yüzlü melek gördüm ki âlem mâhidır/ Ol kara sümbülleri âşıkların âhıdır/  Gamzesi öldürdüğüne, lebleri canlar verir/ Var ise, ol rûh-bahşın dini İsa râhıdır/ Ükte-i zünnârına her kimse kim dil bağlamaz/ Ehl-i imân olmaz ol âşıkların güm-râhıdır / Avni'ya kılma gümân kim sana râm ola nigâr / Sen Stanbul şâhısın, ol Galata'nın şâhıdır"
Fatih'in divanından  ey saki (mecliste içki sunan güzel) seslenişiyle bu dünyanın geçiciliğini ve bu dünyadan zevk almayı hatırlatan rindâne bir gazel örneği.

Sâkiyâ meysun ki bir gün lâlezâr elden gider
Erişür fasl-ı hâzân bâg u bahâr elden gider

Carre olma dilberâ hüsn ü cemâle kıl vefâ
Bâki kalmaz kimseye nâkş ü nigâr eldengider

Şöyle hâk oldum ki âh itmeğe havf eyler gönül
Lâcerem bâd-î sâba ile gubâr elden gider

Her nice züht ü salâha mâil olursa hatırım
Gördüğümce ol nigâr-î ihtiyâr elden gider

Bir yâr için ağyâr ile merdâne cenk etmek gerek
İt gibi murdâr râkîp ölmeyince o yâr elden gider.

Gazelin kinci beyiti günümüz Túrkçesi'ne şöyle çevrilebilir: "Ey dilber gafil olma, güzelliğinle çok övünme, vefâlı ol. Kalıcı kalmaz kimseye bu süs ve bu güzellik gün gelir elden gider" Son beyit ise gayet açık. İt ve pis râkip ile çenk etmedikçe yarin elden gideceğ ifade ediliyor. Divan şiirinde soyut sevgili hep vefasızdır. Âşık hep ona ilgi gòsterir. Fakat o gider ağyara (düşmana) bakar ve hep ağyâra meyl eder. Bu nedenle de âşığın gönlü hep darmadağınıktır ve daima perişândır.