TÜRKİYE’DE İLK OLAN ÇOCUK ADALET MERKEZİ ERZURUM’DA HİZMETE AÇILDI

Çocuk Adalet Merkezi (ÇAM) için Adalet Bakanlığı, Erzurum Valiliği ve Erzurum Büyükşehir Belediyesi’nin işbirliği ile bu yıl 23 Mart'ta iş birliği protokolü imzalandı. Protokol kapsamında Çocuk Adalet Merkezi (ÇAM) Türkiye’de ilk olarak Erzurum’da Olimpiyat Parkı alanında hizmete açıldı. Merkezde ‘onarıcı adalet’ çerçevesinde çocukların üstün yararı gözetilerek çocuk dostu usuller uygulanacak. Ayrıca, suça sürüklenen çocuklar için önceliğin cezalandırma olarak değil çocukları suç ve suç ortamlarından uzaklaştırma olarak benimsenmesi amaçlanıyor.
Erzurum Çocuk Adalet Merkezinde (ÇAM) Çocuk Mahkemesi ve Cumhuriyet Başsavcılığı Çocuk Soruşturma Bürosu ile Adli Destek ve Mağdur Hizmetleri Müdürlüğünü yeniden yapılandırıldı. Öte yandan çocuk polisi, adli tıp uzmanı, aile ve sosyal hizmetler görevlisinin yanı sıra baroya, hukuk kliniği uygulaması için Atatürk Üniversitesi Hukuk Fakültesine, psiko-sosyal destek kliniği uygulaması için de Erzurum Teknik Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Psikoloji bölümüne yer ayırmak amacıyla 9 farklı birim bir araya getirildi. Çocukların üstün yararı gözetilerek tasarlanan merkezde çocuk hakkındaki adli iş ve işlemlerin yürütülmesinde görev alan tüm ilgili birimlerin yanı sıra çocukların sosyal ve fiziksel gelişimine katkı sağlayacak parklar, bahçeler, oyun alanları da bulunuyor.

“Çocuklar için tüm kurumlar bu merkezde toplandı”
Çocuk Adalet Merkezi (ÇAM) tanıtım toplantısında açıklamalarda bulunan Adalet Bakanlığı Adli Destek ve Mağdur Hizmetleri Dairesi Başkanı Murat Binici, “2 Mart 2021 tarihinde Sayın Cumhurbaşkanımız tarafından kamuoyuna açıklanan İnsan Hakları Eylem Planında, çocuk mahkemelerinin müstakil bir kampüs içinde yapılandırılmasına ilişkin model geliştirilmesine ve duruşma salonlarının çocuk dostu şekilde yeniden tasarlanmasına yönelik hedeflere yer verilmişti. Bu hedefler uyarınca Sayın Bakanımızın talimat ve tensipleriyle başlatmış olduğumuz çalışmalar kapsamında, Bakanlığımız ile Erzurum Büyükşehir Belediyesi arasında Çocuk Adalet Merkezi kurulmasına yönelik iş birliği sağlandı. Bu iş birliği sonucunda Erzurum’da ülkemizin ilk Çocuk Adalet Merkezinin yapımını tamamladık ve 20 Kasım 2021 tarihinde, Dünya Çocuk Hakları Günü gibi anlamlı bir günde Sayın Bakanımızın katılımıyla açılışını yaptık. Yeni yaklaşım ile suça sürüklenen çocuklarımız için de önceliğin cezalandırma olarak değil onları suç ve suç ortamlarından uzaklaştırma olarak benimsenmesini amaçlıyoruz. Tüm kurumlarımız bir araya gelerek çocuklarımızı suç ve suç ortamlarından kurtarmaya, onları suça iten etkenleri ortadan kaldırmaya onları topluma yararlı birey olarak toplumla bütünleşmelerini sağlamak amacıyla faaliyetler yürütsün istiyoruz. Çocuk Adalet Merkezi yapılanması tamda bu bilincin bir sonucu olarak ortaya çıktı. Çocuk Adalet Merkezimiz, bu aşamalarda görev alan tüm kurumları bir araya getirmiş ve birlikte çalışma fırsatı sunmuştur. Daha önce sadece evrak üzerinden birbirlerini tanıyan kurumlar böylesine yararlı bir amaç doğrultusunda bir araya geldiler” dedi.

“Bu merkezde çocuk yargılandığını değil, kendisine yardımcı olunduğunu hissedecek”
Erzurum Çocuk Adalet Merkezinde, Çocuk Mahkemesi ve Cumhuriyet Başsavcılığı Çocuk Soruşturma Bürosu ile Adli Destek ve Mağdur Hizmetleri Müdürlüğünün yeniden yapılandırıldığını ifade eden Binici, “Ayrıca buna ilaveten çocuk polisi, adli tıp uzmanı, aile ve sosyal hizmetler görevlisinin yanı sıra baroya, hukuk kliniği uygulaması için Atatürk Üniversitesi Hukuk Fakültesine, psiko-sosyal destek kliniği uygulaması için de Erzurum Teknik Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Psikoloji bölümüne yer ayırmak suretiyle 9 farklı birimi bir araya getirmiş olduk. Uluslararası ölçekte çocuk mahkemesi yada gençlik mahkemesi gibi bir kısım birimlerin adliye dışında konumlandırıldığı örnekler bulunmakla birlikte, bundan farklı olarak Çocuk Adalet Merkezi modelinde ilgili kurumlar entegre şekilde bir arada yapılandırılmaktadır. Bu yönüyle Çocuk Adalet Merkezi uygulamasının uluslararası standartların üzerinde bir model ortaya koyduğunu ifade etmek istiyorum. Çocuk Adalet Merkezi uygulamasıyla istiyoruz ki; Adli süreçte çocuklara ilişkin tüm işlemler çocuk dostu bu merkezlerde yerine getirilsin. Çocuk yargılandığını değil, kendisine yardımcı olunduğunu ve adli süreçte yalnız olmadığını görsün, Devletin kendisini suçtan uzak tutmak için seferber olduğunu hissetsin. Muhatap olduğu görevlileri kendisine Devletin şefkatli elini uzatan bir abisi bir ablası gibi görsün. Çocuk Adalet Merkezinde gerçekleştirilecek onarıcı adalet uygulamalarıyla mağdurun suç sonrası ne yaşadığını, hangi zorluklarla karşı karşıya kaldığını suça sürüklenen çocuğumuzun görmesi ve hissetmesi sağlanacak. Her iki tarafında istemesi halinde mağdurdan özür dilemesine fırsat tanınacak. Bazı durumlarda suça sürüklenen çocuğumuz hakkında bu tedbirlere uyduğu için kamu davası açılmayıp ertelenebilecek. Böylelikle hakkında adli sicil kaydı oluşmayacak. Bir anlamda çocuk savcımız bu çocuğumuza bir fırsat daha vermiş olacak” diye konuştu.

“Temsili çocuk duruşması düzenlendi”
Çocuk Adalet Merkezi'nde duruşmaların çocuk dostu duruşma salonlarında cübbe giymeyen yargı mensupları ve avukatlar tarafından yapılması, polis noktasında da yine sivil giyimli görevlilerin bulunması öngörülüyor. Bu amaçla merkezde temsili çocuk duruşması düzenlendi. Belirlenmiş olan duruşma saatinde çocuk dostu şekilde tasarlanan duruşma salonunda mağdur çocuğu vekili, suça sürüklenen çocuk ve vekili, çocukların aileleri, aile ve sosyal hizmetler görevlisi ve uzman katılımıyla duruşma başladı. Suça sürüklenen çocukla yüz yüze getirilmelerinin uygun olmayacağı değerlendirildiğinden mağdur çocuğun duruşma sırasındaki beyanı da yine Adli Görüşme Odasında uzman aracılığıyla alındı.
Suça konu eyleme değil, çocuğa odaklanıldığı merkezde çocukların eğitimlerine devam edebilmeleri, sportif faaliyetlerde bulunabilmeleri, meslek edinmeleri ve arkadaşlıklar kurmaları planlanıyor.
Düzenlenen temsili duruşma ile ilgili açıklamalarda bulunan Binici, “Daha önce çocuk savcımız tarafından soruşturmanın hemen başında klasik soruşturma anlayışının ötesinde, tedbir odaklı bir yaklaşım sergilenerek adli destek ve mağdur hizmetleri müdürlüğümüzden hem suça sürüklenen hem de mağdur çocuğumuz hakkında sosyal inceleme yapılması istendi. Çocuk savcısı tarafından sosyal inceleme raporlarında önerilen tedbirler gecikmeksizin çocuk mahkemesinden talep edildi. Çocuk hakimi tarafından sosyal inceleme raporu uyarınca talep edilen tedbirleri uygulayacak olan kurumların temsilcilerinin katılımıyla çocuk dostu şekilde tasarlanan, istişarenin öne çıkarıldığı birazdan yerinde göreceğimiz duruşma salonunda yapılan değerlendirme sonucunda gerekli tedbirlere hükmedildi. Bu tedbir kararları yerine getirilmek üzere ilgili kurumlara gönderildi. Böylelikle çocukların korunmasına yönelik süreç geciktirilmeksizin başlatılmış oldu. Suçtan fazla şekilde etkilendiği ve adli süreç boyunca uzman desteği alması gerektiği değerlendirilen mağdur çocuk, ailesinin ve kendisinin rızası dahilinde duruşma günü müdürlüğe ait hizmet aracı ile uzman refakatinde adresinden alınarak Çocuk Adalet Merkezine getirildi. Bu işlem sırasında çocuğun ifşa edilmemesine yönelik gerekli tedbirler alındı. Çocuk Adalet Merkezine gelmiş olan mağdur çocuğumuz Adli Görüşme Odasının bekleme bölümüne alınarak burada ilgili uzmanımızla ön görüşme yapması sağlandı. Duruşma sonrasında mağdur çocuğumuz yine uzmanımız refakatinde müdürlük hizmet aracıyla ikametine bırakıldı” şeklinde konuştu.
İçerisinde havuzların, oyun parklarının, sosyal tesislerin yanı sıra Erzurum Büyükşehir Belediyesinin kırılgan gruplara yönelik koordinasyon birimlerinin de yer aldığı Olimpiyat Millet Bahçesi içerisinde oluşturulan Çocuk Adalet Merkezi uygulaması ile çocukları için belirlenen risklerin ortadan kaldırılması, ihtiyaçlarının karşılanması, rehabilite edilmeleri, yetenek ve ilgi alanlarına uygun kurs, eğitim gibi programlara yönlendirilmeleri sağlanarak meslek edinmeleri, spor ve sanat gibi alanlarda yeteneklerini geliştirmeleri sağlanacak.